Rosnący problem pseudonauki – jak z nim sobie radzić?

Artykuł Mariusza Szynkiewicza z czasopisma Ethics in Progress (11/2020) analizuje problem rozgraniczenia między nauką a pseudonauką w „ciekawych czasach” cyfrowych, charakteryzujących się wzmożonym wpływem zjawisk dezinformacyjnych, powszechnym stosowaniem w komunikacji dotyczącej treści naukowych narzędzi wpływu społecznego, nadmiernych symplifikacji, technik persfazyjnych i tego, co autor określa mianem „memizacji” dyskursów naukowych.

Szynkiewicz podkreśla, że rozwój Internetu doprowadził do przeciążenia informacją, upowszechnienia stanu smogu informacyjnego i powstania zjawiska tzw. postprawdy, co w znaczący sposób sprzyja globalnemu rozprzestrzenianiu się pseudonauki. Pseudonauka, w obliczu braku obiektywnych i empirycznych podstaw, często ucieka się do manipulacyjnych technik propagandowych, takich jak etykietowanie, powoływanie się na nieuprawnione autorytety czy tendencyjne mieszanie faktów z fałszem. W konkluzjach artykułu wskazuje, że pseudonauka stanowi poważne zagrożenie dla społeczeństwa (m.in. poprzez konsekwencje ruchu antyszczepionkowego) oraz dla rozwoju nauki, a remedium na to jest przemiana w dydaktyce, która powinna skupiać się na rozwijaniu u odbiorców umiejętności krytycznej oceny, selekcji i rozpoznawania manipulacji informacyjnej, a także na podkreślaniu odpowiedzialności za wiedzę. Pokazuje także w jakich aspektach nauki, i w jakich obszarach jej funkcjonowania, wpływy te są najbardziej destrukcyjne. 

Link: May You Live in Interesting Times. Science vs. Pseudoscience in the Era of the Internet (open access)

Tekst opublikowano w języku angielskim.